“Annem gibi bir anne olmuşum ben farkında olmadan.”
“Bizim bahçeye asma ekince ‘Bana benim çocukluğumu getirdin,’ dedim.”
“Benim onların [çocuklarımın] hayatının neresinde olduğum belli, konumum belli ama kendi hayatımın neresindeyim, bir noktadan sonra herhalde bunu konuşmaya, bunu düşünmeye başlayacağım.”
“Hayatımdaki erkeklerden bir beni yormayan herhalde babamdı.”
“Hayatımdaki erkeklerden bir beni yormayan herhalde babamdı.”
“Sevgiyle büyümek çok önemli bir şey, bir ailede sevgiyle büyümek. Çünkü o zaman toksun. Bu hayattaki her şeye toksun yani.”
“Hiçe sayılmak hoşuma gitmiyor, hayatın hiçbir alanında. (…) Kimse beni hiçe saymamalı.”
“Kadın olmak çok zor mu, bilemiyorum, personel olarak. Belki de unuttum bu durumu. Zorluğunu yaşıyorum da bunun belki de zor olduğunu düşünmeyi unuttum da diyebilirim.
“Bizim kadınlarımız daha çok sesini çıkarıp daha çok konuşabiliyorlar yani, daha çok ifade edebiliyorlar.”
Fotoğraflar
Görüşme Notu
1978 doğumlu, Diyarbakırlı. İki kızı var, evli. Kendisi kamuda memur, eşi öğretmen.
Üç kardeşler, iki kız bir erkek, görüşmeci en küçükleri. Anneanne Ermeni, henüz “ay adeti” görmeden zengin Müslüman bir aileye gelin gidiyor, adı değişiyor, dini değişiyor. Baba tarafı da köklü bir aileden. Fakat çocukluğu varlık içinde geçmemiş, baba İşçi Partili, mülkle mesafeli. Hasretle ve sevgiyle anıyor mutlu geçen çocukluğunu, anne ve babasını, kısa süre önce kaybettiği dayısını da.
Müslümanlaştırılmış Ermeni olma hikâyelerinde sıklıkla rastladığımız bir durum anne tarafında en çok teyzelerde belirgin; dinle ilişkilerinden bahsederken “kraldan çok kralcılar” diyor görüşmeci. Abisi de evlendikten sonra muhafazakârlaşıyor, zamanla bir kopuş yaşamalarında bunun aralarındaki ilişkiye yansımasının da etkisi var.
Ortaokulu İmam Hatip’te okumuş kendi isteğiyle. Lisede yine kendi isteğiyle düz liseye geçmiş. Bu tercihlerinin nedenleri görüşmemizde. Hikâyesinin dümenini o yaşlardan itibaren eline almış ve bırakmamış. Lise öğrenciliği Hizbullah zamanına denk geliyor, gözlerinin önünde ölenler olmuş. Baskıyı yoğun yaşamışlar, uzun raporlar alarak tamamlamış okulu.
Liseden sonra baba vefat ediyor. Anne güçlü bir figür, hem çekirdek hem geniş aile içinde. Annesi de babası da destekleyici, adalet duygusu belirgin insanlarmış, anne bilhassa dobra. Anne babanın (ama en çok da annenin) kendi varoluşuna sinen izlerinin farkında ve bunlardan memnun.
Ağırlıklı konu çekirdek aile ve geniş aile hikâyeleri oldu bu görüşmede, çalışma hayatı, gündelik yaşam, pandemi, kent ve kitaplar da uğradığımız diğer duraklardan bazıları. Anlatı boyunca gittiğimiz yerlerden ara ara birden kızlarına, annelik hikâyesine yeniden döndüğümüz oldu. Bu dönemde hayatının odağında bu var çünkü. Tabii tekrar tekrar bu konuya dönmemizin önemli ve sevimli nedenlerinden biri de hanenin iki yumurcağının kendilerini göz ardı edilemeyecek şekilde hatırlatmasıydı. Bu hatırlatmaların bir kısmına görüşmeyi dinlerken sizler de tanıklık edeceksiniz. Bu da aslında orada, görüşmecinin bugününde yaşamın nasıl aktığını doğrudan yansıtan bir örnek oldu.
Bu görüşmeye esasen Ocak 2020 sonunda Diyarbakır’da başlamıştık ama yarım kalmıştı. İlkbaharda kaldığımız yerden yine yüz yüze devam etmek üzere vedalaşmıştık. Ancak evdeki hesap çarşıya uymadı, pandemi nedeniyle çevrimiçi buluşmak zorunda kaldık.
Bu görüşme 10.12.2020 tarihinde Aslı Takanay tarafından yapılmıştır.
Anahtar Kelime / Tag / Index
Bu görüşmeyi referans vermek için DOI