ÇİGDEM ANAD ;Bizim Hikayemiz den sevgiler selamlar. Bizim hikayemizde kadınların hikayesini anlatıyoruz. Kadınlar hayatın her anında erkeklerden farksız mücadele ederken, bir yanda erkek şiddeti, erkek zihniyeti, erkek tacizi , bi de  bunlarla mücadele ediyorlar. Bu hayatı biz  kadın erkek eşit koşullarda nasıl yaşayacağız, nasıl becereceğiz? Türkiye de toplumsal hayat değişirken, bu değişimden bizler, kadınlar nasıl etkileniyor? Bunları konuşacağız. Konuklarımız Ayşenur Arslan ve Özlem Gürses. Ayşenur Aslan hepimizin öncüsü, şu anda Halk TV'de muhalif bir kanalda programlar yapıyor. Zamanında Ayşenur Arslan hepimizin müdürüydü ve özellikle söylemek istedim ki; kadın erkek ayrımı hiç yapmazdı. Kadınlara da, erkeklere de aynı şekilde yol verirdi. Burada bunu özellikle belirtmek istedim. Özlem Gürses hem gazetelerde hem televizyonlarda çalıştı ve iletişimin her alanında aktif bir şekilde danışmanlık yaptı, hala yapmakta. Şimdi şöyle başlayalım; medyanın hali ve bu medyanın hali içerisindeki kadınların yeri. 18 yıldır Türkiye o kadar değişti ki; muhafazakar ,dinci, otoriter bir yapı var ve düzen içerisinde, bu sistem içerisinde medya altüst oldu. Medya altüst olurken kadınların hayatı ,medine içindeki kadınların hayatı da çok etkilendi. Nasıl etkilendi, eski müdürümüzden başlayalım.

AYŞENUR ASLAN; Şimdi Türkiye hani bugünlerde çok sık söyleniyor ya, artık yeni bir normal var dünyada. Hiçbir şey eskisi gibi değil. Hiçbir şey eskisi gibi olmayacak zaten. Biz bunu aslında Türkiye'de 20 yıldır yaklaşık deneyimliyoruz. Türkiye'de, AKP iktidarından bu yana alıştığımız şeylerin hiçbirini artık hayatımızda barındıramaz hale geldik. Hiçbir şey bizim bildiğimiz Türkiye, bizim bildiğimiz alışkanlıklar, yasalar, hukuk olmadı. Bunu deneyimlediğimiz için belki biz yeni normale dünyadaki pek çok ülkeden daha hazırdık. İşin şakası, latifesi bir yana. Bu süreçte evet, medyayı ele geçirdi Erdoğan ve bu medyada artık bana sorarsanız kadın erkek ayrımı, cinsiyetçi bakış vesaire, bütün bunların hepsi bir kenara atıldı. Çünkü bizim çalıştığımız dönemde, ana akım içinde yer bulabildiğimiz dönemdeki medya düzeninde, evet biz kadınlar hep ikinci sınıftık. Hep erkeklerden daha az ücret aldık. Ben hani nereye yükselirsem yükseleyim, bunun ne parasal karşılığını görebildim. Ne de ödüllerde anlamlı bir karşılığını bulabilirim, hepimiz için bunlar geçerli. Kadınlar, Özlem bunun en iyi örneklerinden biridir. Ancak söylenenleri tekrar eden, sadece güzellikleriyle ya da birilerine aidiyetleriyle var olabilen bir dönemde neler yaşadı! O birazdan kendi deneyimlerini anlatacaktır. Ama geldiğimiz nokta artık şu; siyasal islam bakışıyla terbiye edilmiş ve  toplumu terbiye etmek üzere medyada bir yerlere getirilmiş kadınlar var. Kadınların sayısına baktığımızda ve hatta onların aldığı maaşlara baktığımızda, vay canına ya, kadınlar da artık bir yere geldi diyebilirsiniz. Ama, o kadınlar erkek egemen düşünceyi bile aşarak siyasal islamın kadın erkek bakışını topluma anlatmak üzere görevlendirilmiş insanlar. Dolayısıyla, medyada artık kadının adı yok falan bunları geçtik, medyada bugün kadının varlığı reisin varlığına armağan. Bu noktaya geldik. O nedenle belki birazdan konuşuruz. Yeni normalde kadının yerini konuşmak lazım.

ÖZLEM GÜRSES; Vallahi, Ayşenur abla o kadar güzel özetledi ki;  bir kere müteşekkiriz hakikaten kendisine. Ben senelerdir, hiç vazgeçmediği direncinden, inadından, gücünden büyük ilham alıyorum ve önünde hakikaten saygı ile eğiliyorum. Öpücükler gönderiyorum kendisine. Müthiş bir iş yapıyor. Hepimize cesaret veren bir iş yapıyor. Her koşulda bir şekilde sözünü söylemenin yolunu buluyor. Onda inat ediyor ve doğrudan da hiç şaşmıyor. Dediğin gibi mesleğe hepimizi kazadırdı, müthiş öğrenciler yetiştirdi. Bugün medyada gördüğümüz bütün başarılı gazetecilerin okuluydu Atv Haber Merkezi. O yıllara bir selam çakıyorum. bir tekrarını ölmeden önce görecek miyiz,  o günlerin, onu da bilmiyorum Çiğdemcim, hepimiz nasıl tarumar olduk. Umarım o günleri gene görürüz. Kadın meselesine gelince, Türkiye'de hep şöyle bir refleks var kadınlarla ilgili.Taa kız çocukluktan başlayarak hep bir ayar verme, hep bir kategorize etme, hep bir nasıl yaşaması gerektiğine, ne söylemesi gerektiğine, nasıl giyinmesi gerektiğine, gülmesi ya da gülmemesi , gülerken ruj sürmesi, yok dişlerinin gözükmesi, yok kolunun gözükmesi, yok cici oturması, yok bacağını açtı, yani artık çıkardığımız sese kadar her şeye karışılan korkunç bir toplumsal konum içinde büyüdük biz zaten. Yetmezmiş gibi şimdi de mesleğimizde ne söylememiz gerektiği, kimi sahiplenmemiz gerektiği, hangi ideolojiye yakın durmamız gerektiği, o ideolojiye yakın durursak ne şekilde davranmamız gerektiği, evde nasıl bir anne olmamız gerektiği, nasıl bir eş olmamız gerektiği, yani şuramıza geldi. Hakikaten nefes alamaz bir durumdayız yani aslına bakarsan koronadan çok önce, Türkiye'de kadınlar zaten nefes alamaz duruma gelmişlerdi. Hepimiz de, şöyle bir şuramızda oturan yumrular var. Meslek ,ya mesleğin o kadar sarsıldığı bir dönemden geçiyoruz ki ; kadın erkek hepimiz aslına bakarsan çok benzer psikolojik şiddetlere maruz kalarak ilerliyoruz sürecin içinde. Ama şunu gördüm; sektörde ilk gönderilecek kişiler hep kadınlar oluyor. Onu gördüm, en kolay vazgeçilen kadınlar, onu gördüm işte afedersin deyim yerindeyse; eşek gibi çalıştırılıp, ondan sonra da hiçbir şekilde maddi manevi hakları ödenmeyen yine kadınlar, o büyük mevkilere makamlara hiçbir şekilde atanamayan, terfi ettirilemeyen, oralara gelemeyen yine kadınlar. Erkekler kendilerine göre bir dünya kurmuşlar ve aslına bakarsan mahallelerarası bir konsensüs de var o noktada. O dünyada kendi jargonları ile, kendi küçük pazarlıklarıyla, kendi dünyalarıyla takılıyorlar gibi görüyorum. Bugün geldiğimiz noktada ise, işte bir de böyle baskıcı bir rejimin aygıtları haline dönüştürülen kadın meslektaşlarımız var, tırnak içinde meslektaş demeli miyiz, dememeli miyiz onu da bilmiyorum ama. 

AYŞENUR ASLAN ; Hatta kadını bile tırnak içine alabiliriz, kadın olup olmadıklarını bile. 

ÇİGDEM ANAD; Ayşenur sen bununla ciddi bir mücadele verdin. Keza ben de, Özlem de. Bütün kadın haberciler aslında bu mücadeleyi verdiler. Yani daha fazla söz  hakkımızda olsun, daha fazla yönetimde yer alalım, daha fazla biz dinlenebilelim diye büyük mücadele verdik. Aslında bu mücadelede sen ciddi bir yol kat ettin. Ben de kısmen bir yol katettim. Fakat bu  yönetici pozisyonlara ulaşabilmek için verilen ayrı bir mücadele var ve çok az sayıda kadın var yönetici pozisyonlarda olabilen. Ve en tepe noktalara baktığımız zaman yine erkekler. Bununla niye baş edemiyoruz, edemedik?

AYŞENUR ASLAN; Bir kere patronajın her zaman kadına bakışı tipik bir erkek bakışı oldu. Bu çalıştığımız her yerde böyle oldu. Eskiden, Dinç Bilgin döneminde  sonra Aydın Doğan da, sonra işte başka yerlerde hepimizin deneyimlediği  Turgay Ciner olsun, Ferit Şahenk olsun, patronları tanıyoruz. O patronlar kendi kişiliklerinden bağımsız olarak yani tanıdığınız zaman her biri aslında kadına saygılı diyebilirsiniz. Kadın erkek eşitliğini savunan birileri olabilir ama içinde var olduğu sistem Türkiye'de giderek islamcı karakteri ağır basan, o vahşi kapitalist sistemin karakteri zaten kadını dışlayan bir bakış olduğu için farkına bile varmadan böyle bir ayrım yaptılar. Türkiye'de sadece medyada değil bir çok yerde ama en çok da medyada görünen insanların, görünü bir yer, bir platform olduğu için özelllikle kadının önüne iki yol çıkartıldı. Bir; genç güzel olacaksınız ve ne denilirse yapacaksınız; Şimdi Özlem Gürses hem genç, hem güzel kategorisine giriyordu ama maalesef hiç akıllı değildi, hizaya girmeyi reddediyordu. Hizaya girseydi, o da bugunlerde bir yerlerdeydi. Ya böyle olacaksınız ya da benim gibi iki kişilik çalışarak, erkeklerin aldığının yarısı hatta geçmişte, bu hafta BİRGÜN'de de yazdığım için tekrar edebilirim: Ali Kırca'nın aldığının 15 de biri maaş alarak, adım adım, tırnakla kazıyarak bir yere geleceksiniz. Ben yola başka bir yerden başladığım için ikinci kategorideydim doğal olarak. Ama önemli olan dediğim gibi şu değil; Bir çok kadın görmedik mi medyada, görmüyor muyuz ? Şu anda mesela Hürriyet gazetesinin Ankara temsilcisi bir kadın, Sabah gazetesinde çok önemli kadın imzalar var. Hilal Kaplanlar var, Dilek Güngörler var vesaire. Birçok yerde kadınlar var ya da kadın bakanlar. İyi de onların kadınlığı bize ne anlatıyor? Ne anlatıyor ? Bırakın; az önce söyledim, erkek egemen ideolojiyi tekrar etmeyi, siyasal islamcı ideolojiye bakarak, üstelik oradaki erkek egemenliğinin dozunu boyutunu da biliyoruz, onu aile içinde tarif ederek, yeni normlar yaratarak konuşuyorlar, icraatte bulunuyorlar, ilerliyorlar ve bizden bunu bekliyorlar. Bu program için, bu söyleşi için hazırlanırken, şöyle bir uluslararası araştırmanın notlarını aldım önüme. Şimdi bir toplumda kadın var mı, yok mu şöyle anlaşılıyor:  Yönetimde temsil ediliyor mu? Bu kurumsal olabilir, ülke yönetimi olabilir. Cep telefonu mesela çok önemli. Kendine ait bir cep telefonu var mı,ve burada bir parantez açmak isterim. O cep telefonu babanın abinin eniştenin dayının amcanın kontrolünde mi, değil mi, o da önemli. 

ÖZLEM GÜRSES; Yani şifresini onlar biliyor mu? 

AYSENUR ASLAN; Tabii, kendine ait olmanın anlamı bu. istihdam meselesi; çalışabiliyor mu? Eşit ücret alabiliyor mu? Finansal erişim, bundan kasıt şu; tamamen kendisine ait, kendisinin kontrol edebildiği, sadece kendisinin erişimi olan bir banka hesabı var mı ? ve eğitim. Tabii hukuk karşısında da eşitlik vesaire gibi puanlar var. Türkiye, burada ilk 50 ülke arasında yok. Yani bakın, sorarsanız ; aaa  %95'i okuma yazma biliyor; Hayır bilmiyor, okuma yazma bilmiyor. Bilenler de okumuyor ve yazmıyor. Okudukları ve yazdıkları da okuyanların ve yazanların hurafelerden ibaret olabiliyor. Her şeyleri her kontrol altında, aile denilen bir kurum içinde tarif ediyor kadın. Onun dışında sanki yok sayılıyor. O aile denilen kurumda da anahtar erkeğin eline verilmiş, her şeyi o kontrol ediyor. Şimdi, istatistiklere baktığımız zaman bizi başka bir yerlere de götürebiliyor. Mesela, Ruanda da,  yine bu  araştırmada çok ilgimi çeken bir nokta oldu. Ruanda da kadınların istihdam oranı yüzde 95 yani 100 kadından 95'i çalışıyor. Aman ne güzel! Peki nasıl çalışıyor? Hangi koşullarda çalışıyor, hakettiğini alabiliyor mu? Oradaki evdeki erkeğin yanısıra, patronun başkasına sömürüsüne hatta belki cinsel tacizine maruz kalıyor mu,kalmıyor mu? Türkiye'de baktığınız zaman yasalar eşitlikçi. Baktığınız zaman eğitim var. Baktığınız zaman pek çok şey bizleri koruyor. Hayır, bunların hepsi kağıt üstünde ise ve hele siyasal islam davası güdenlerin sıkıştırdığı bir noktada ise kadın bunların hepsi yalan. Ama belki birazdan geliriz, çengel atmış olayım başlık olarak, buna en güçlü itiraz da nereden geliyor biliyor musunuz? Vaktiyle AKP' nin mücadelesi için ön saflara sürülen başörtülü genç kadınlardan geliyor. Belki bizi kaale almıyorlar, ama biz farketmiyoruz, o kadınların sesi çok güçlü çıkıyor. Çünkü onlar dediler ki; bir dakika biz mücadele ettik. Bunun için mi? Sen bize böyle bir dünya mı sunuyorsun? Biz bununla mı yetineceğiz? dediler. Kadınlar Türkiye'de hem son derece zor koşullarda dediğim gibi eşitlik, adalet ve haklar bağlamında değil ama potansiyel olarak, talep olarak çok güçlü bir ülke. Kadınların Türkiye'de talebi var artık.

ÇİGDEM ANAD;  zaten bunu eylemlerde de görüyoruz. Kadın örgütlerinin çoğalmasında da görüyoruz. Kadın örgütleri arasında dayanışmanın büyümesinde de görüyoruz . Eylemlerde  bakıyoruz;  başını örten kadınla başını örtmeyen kadın aynı safta yer alıyor ve aynı sloganları atabiliyorlar. Aynı pankartları taşıyabiliyorlar,  taleplerinide bir ortaklık görüyoruz. Tekrar medyaya dönecek olursam Özlem, medyada işsiz kalan gazetecilerin sayısını sayamıyoruz. Binlerce işsiz bırakılan. Bunların içerisinde tabii ki erkekler, tabii ki kadınlar var. Bu gazetecilerin hayatı nasıl değişti? Bazı sektörlerde iş bulmak erkekler için daha kolay olabilir ama kadınlar için bir de böyle bir zorluk var. Her sektörde iş bulmaları o kadar kolay değil. Ne yaptı bu kadın gazeteciler, nasıl yaşıyorlar? Ne yapıyorlar, nasıl  para kazanabiliyorlar?  Hayatları nasıl değişti? 

ÖZLEM GÜRSES: Ben mesela şanslı bir örneğim. Yani bir evliliğin içinden geçtim ve iyi kötü birilerinin desteği içinde mesleğin içinde ilerledim. En azından bir gelir vardı eve giren. Dolayısıyla sürekli olarak hani evi geçindirmek ile ilgili tek sorumlu ben değildim ve sürekli bunu düşünmek durumunda değildim. Bu bir lükstür yani. Bir ayrıcalıktır, çok az kişinin sahip olabildiği. Birçok kadın gazeteci üstelik de solo anneyken, yani evde bir erkek olmadan, bir çocukla başbaşa kalmışken bu işsizlik meselesi ile karşı karşıya kaldılar ve hiç kolay olmadı. Kadın gazeteciler açısından şöyle bir talihsiz dönem; hem siyasal islam'ın baskıcı otoritesinin getirdiği sonuçlar var, darbeler var, açtığı yaralar var. Bir yandan da dijital devrimin yani gazeteciliğin kendisinin aynı anda dönüşüyor olmasının getirdiği sonuçlar var. İkisi aynı anda üst üste gelince ikincisi belki  fırsatlar da yaratabildi ama onları anlamak ve onların içinde kendini var etmek, o kadar da kolay bir mücadele değil. Ben 26 yıldır sektörün içindeyim. Televizyon muhabiri olarak başladım. Sonra bir baktım ki; bir üniversitenin iletişim ofisindeyim, sonra bir baktım yazılı basındayım. Şimdi de bir baktım YouTube'dayım. Yani bu sektörde inatla var olabilmenin yollarını sürekli olarak araştırdım ve kendimi hep yeniden üretip, yeni bir şey yapabilir miyim, farklı bir şey yapabilir miyim, her şeye rağmen sözümü söyleyebileceğim bir mecra bulabilir miyim, bir blok yazabilir miyim, bir blok yapabilir miyim? Hep bunları araştırarak ilerledim. Yani bir yandan kriz, ama bir yandan fırsatlar. O kadın gazetecilerin pek çoğu şu anda hakikaten çok sıkıntılar içinden geçiyorlar. En çok da ekonomik olarak çok sıkıntılar içinden geçiyorlar. Eğer ikinci meslekleri varsa onu yapanlar var ya da işte eskiden danışmanlık yapanlar vardı. Ne bileyim bir basın bülteni yazmak, bir  internet sitesine iki haber yapmak filan gibi. Şimdi geldiğimiz dünyada onlar da kalmadı. Ne yazık ki yani çok sıkıntılı dönemler yaşıyorlar. Ancak bir kadın gazeteci için bu meslekte sürekli kendinden yeni bir kendine göç ederek var olmak mümkün. Sürekli yeni yollar araman lazım. Yeni yollar bulman lazım .O da bir inat gerektiriyor ve her şeyi yeniden öğrenmeyi gerektiriyor.Açık söyleyeyim ; yani insan yılıyor bir noktada. Ben o yüzden diyorum ya Ayşenur Aslan'a şapka çıkartıyorum. Yani ; lanet olsun diyorsun bir noktada, yani aman diyorsun, o kadar feci bir nokta ki bu gerçekten. Yöneticilik meselesine gelince, oralara gelmek için hani en hafifinden erkeklerin zevzek sayısız esprisine mesela katlanmak zorundasın. Çünkü anlattıkları fıkralar bile kendi dünyalarından. Yani o kadar başka ki, yani ha ha ha gülmek durumundasın, yani ne kadar da komiksiniz falan. Yani ne bileyim ya, çok zor gerçekten. Mesala para konusu enteresan bir konu. Erkekler kendi aralarında o para konusunu;  aldın, verdin  öyle mi yaptın, kestin mi, kesmedin mi , imzaladın mı! Kadınlar öyle değil. Kadınlar pat diye bir çocuk naifliğiyle şunu sorabiliyor. Bunun belgesi nerede patron ya falan diyebiliyor bir toplantı da ve bir sıkıntı tabii o yani. Öyle kolay değil oralara gelmek o yüzden. Ama şimdi bunlar da değişecek galiba. Ben bu virüsten çok umutluyum, ümitliyim, bu virüs çok değişik bir virüs, sosyalist bir virus. Herkesi eşitlemiş görünüyor. Yani saray saray geziyor, ne bileyim, enteresan yani.  

ÇİGDEM ANAD; Ben şöyle bir ek yapmak isterim. Ben de televizyon habercisi olarak şöyle bir ek yapmak isterim. Şunlara tanık olduğum oldu. Mesela televizyonda program sunacak veya muhabir olacak özellikle ekranda yer alacak kadınlar için bir erkek meclisi karar veriyor ve kendi şahsi beğenilerine göre güzellik çok göreli bir şey,  birinin beğendiğini bir başkası beğenmeyebilir. Fakat onlar diyorlar ki; ben bunu beğeniyorum, öbür diyor ki ben de çok beğeniyorum, sen de beğeniyor musun, hani bir ortalamada o beğeni tutturuluyorsa eğer, kimileri sarışın beğeniyor, kimileri esmer beğeniyor. Buna göre bir tercih yapılabiliyor. Fakat ondan sonra bu beğendikleri kişi, beğendikleri kadından da bir süre sonra sıkılıyorlar ve başka güzeller arıyorlar. Tamam bu yetti, öbür güzele geçelim gibi böyle bir sirkülasyon olduğunu söyleyebilirim. Ama ekranda tamam bir fizik belirli ölçülerde , kaşı yerinde gözü yerinde olsun aranabilir ama bu ölçü erkekler için hiç yok mesela.

ÖZLEM GÜRSES; Evet, senelerce bir sürü eciş bücüş adama maruz kaldık,hala da maruz kalıyoruz yani allah affetsin, kimseyi ile ilgili böyle bir değerlendirme yapmak istiyorum. Çok ayıp geliyor bana. Yani birine güzel demek, eciş bücüş demek,  yok sen öylesin demek, böylesin demek çok ayıp geliyor. Günün birinde böyle biz kızlar bir kanalın başına geldiğimizde mayolu geçiş yaptıralım. Bir güzellik yarışması yaptıralım. Ne dersiniz? 

AYŞENUR ASLAN; bir anımı paylaşmak isterim. Sene 1994 olmalı. ATV yeni kurulmuş, Ali Kırca ile ben ATV'ye geçmişiz ama daha bizim dönemimiz başlamamış, bir geçiş sürecindeyiz. O sırada ekranda haberleri Güneri Civaoğlu sunuyor. Yorumları da Mehmet Barlas yapıyor. Bir gün canlı yayında , haber bülteninde oldu bu. Beş ya da altı hatırlamıyorum; manken, genç kadın o sırada Galatasaray bir formu arayışındaydı, onları giymişler ama şort üzerinde forma, topuklu ayakkabılar ile düşünün, stüdyoda geçiyorlar, kameranın arkasından dönüp, tekrar geçiyorlar. Bu arada Güneri Civaoğlu ile Mehmet Barlas şöyle konuşuyor ; ıııı bu forma fena görünmüyor, formadan mı  bahsediyorlar, mankenden mi, anlamak seyirciye kalmış. " Ama bence bu forma daha güzel, pek göz alıcı, aa bir daha görelim, tam karar veremedik".  Arkadaşlar bunu Türk halkı, o sırada ne kadar televizyon seyircisi vardı Atv yeni  günlerindeydi bilmiyorum ama seyirci gördü, ben gördüm. Bu gözler bunları gördü. 

ÖZLEM GÜRSES; Daha ne söyleyeyim diyorsunuz yani . Çigdem şunu söylemek istiyorum. Bu politik şeyle ilgili. Bakıyorum ben Türkiye'de meselelerine çözüm bulamamış, sıkıntılarını bir türlü bir hal çaresine getirememiş kesimlerin pek çoğuna baktığım zaman kendi aralarında bölünmüş ya da politik olarak özellikle böldürülmüş kesimler olduğunu görüyorum. Belki yanlış eksik bir analiz olabilir ama yani işte Aleviler öyle, Kürt toplumu öyle, kadınlar öyle, yani bu politik bir bölünmeydi diye düşünüyorum. Yani özellikle yapılmış bir şeydi, yani dizayn edilmiş, bizzat iktidar tarafından siyaset tarafından tasarlanmış bir şeydi. Bazen kendime özeleştiriler de yapıyorum. Muhafazakar kadınları mücadelesinde ya da özgürlük arayışlarında onları ne kadar anlayabildim, ne kadar empati kurabildim, ne kadar yanlarında olabildim diye doğrusu zaman zaman kendime soruyorum. Ama bugün geldiğimiz noktada Ayşenur ablanın da söylediği gibi bu oyunda bozulmuş görünüyor. Muhafazakar kadınlar kendi kimliklerinin, inançlarının ,özgürlük olarak kabul ettikleri tercihlerinin nasıl suistimal edildiğini ve siyaseten nasıl kullanıldığını çok derinden sarsılarak anlamış gözüküyorlar .Yani önce görmedikleri bazı şeyleri çok iyi gördüler ve bugün 8 Mart'ta eğer feminist gece yürüyüşünde biz türbanlı kızlarla aynı anda yan yana yürüyebiliyorsak ve fetvalarınız değil, kadınlar kazanacak dövizini aynı anda elimizde tutabiliyorsak , bu çok dramatik bir eşiktir diye düşünüyorum herkes açısından ve çok değerli bir eşiktir diye düşünüyorum. Bir şey değişecekse tam da buradan değişecek yani bunu ancak buradan başarabiliriz . Öbür türlü inan bana, ben en azından kendi tecrübem seküler veya islamcı mahalleler arasında bir erkek konsensusu, uzlaşması ve dayanışması var. Bu kadın meselesinde hep onlar haklı ve hep kadın konusu ikinci bir konu ve amma da çok konuşuyoruz. Hep böyle, ya cariye oluyorsun, ya yoldaş oluyorsun, ya cumhuriyet kadını oluyorsun, ya türbanlı bacı oluyorsun. Efendim bir tek, bir tek olamadığın şey insan olmak ama çok değerli bir  eşikte duruyoruz diye düşünüyorum ben. 

ÇİGDEM ANAD; yalnız burada , belki de biraz da kendimizin özeleştiri yapması gerekiyor. Özellikle  Ayşenur Arslan ne der? Medyada; Kürt kadın, Alevi kadın, aksanlı kadın ya da türbanlı kadın ayrımı ne kadar yapıldı, ne kadar onlar dışlandı, yer verildi? Örneğin 2002 yılından önce yani AKP iktidarından önce biz türbanlı bir kadına ekranda yer vermekten imtina ederdik. Şimdi, oysaki başını örten kadınlar arasında biraz önce sizin de dediğiniz gibi , bu inançlı kesim içerisinde sizin de belirttiğiniz gibi, gerçekten hak eden, medyada bulunmayı hak eden, bütün ölçüleri ile gazeteciliğe uygun kadınlar da var. Dolayısıyla, bizim de belki biraz özeleştiri yapmamız gerekiyor.

ÖZLEM GÜRSES; Çok doğru, aynı fikirdeyim. 

 ÇİGDEM ANAD; veya aksanı biz önemserdik ,diyelim ki doğulu bir aksanı olan kadına biz ne kadar yer verdik medyada? Vermememiz yanlış değil miydi? 

AYŞENUR ASLAN ; ben söylediklerine hiç katılmıyorum. Peşinen onu söyleyeyim. Neden; şimdi bir kere şunu bir dipnot olarak düşeyim. Hani medya tarihine bir kayıt gibi. Merve Kavakçı mecliste o muazzam tepki ile karşılaştığında, benim ilk reaksiyonum şu oldu.  Bir akşam bu birinci haber, iki  Merve Kavakçı'yı haber bültenine çağırmalıyız. Hatta aradım, o sırada Ali Kırca Ankara'daydı. Baki Şehirlioğlu Ankara temsilcisiydi. Dedim ki onlara; Merve Kavakçı'yı akşam bültene çağıralım dedim. " Aa iyi fikir, tamam" dediler. 

ÇİGDEM ANAD; Yanlış anladın beni, şunu soruyorum....

AYŞENUR ASLAN; Oraya geleceğim, bir dip not olsun diye söyledim. Medya da onu yaptık, bunu yapmadık derken, bu benim için kıymetli hatıralardan biri benim için. Hatta o sırada meclis muhabiriyle Merve kavakçı'ya haber gönderilmiş, ben sabırsızlıktan ölüyorum. Akşama ona göre bülten dizayn edeceğim. Aradım, Ali Kırca'yı, dedim ki; ya sen ara bizzat. "Ya olur mu dedi, gelmez ki "dedi. " Bir ara "dedim. Aradı, konuştu ve akşam ATV ana habere geldi Merve Kavakçı. Şimdi ben bu meseleye hani özeleştiri yapmalıyız, efendim yanlarında olduk mu, ben kendi adıma şunu söyleyebilirim, karşılarında durup, saldırmadığım için bana teşekkür etmeleri gerekir. Neyi kastediyorum; Ben yıllardır ama yıllardır yıllardır yıllardır, AKP döneminden önce de, mesela bir seferinde Mehmet Metiner ile aynı programdaydık. Ona da, şimdi söyleyeceklerimi söyleyince gözleri açıldı Metiner'in. Dedi ki, " ne kadar açık sözlüsün, aferin sana falan " dedi. Takdirleri kazanmış! bir kadınım neticede. Şunu söylüyorum; ben eleştiremediğim, karşı çıkamadığım bu konudaki görüşlerimi özgürce ifade edemediğim bir konuyu sahiplenip, onun uğrunda mücadele edip, savunuculuğunu yapamam. Ben defalarca soruşturmaya uğradım. Bir kadının başını örtmesi bana göre kendisini İnandığı şey adına erkeğin gerisinde ifade etmesi, öyle izah etmesidir. Bu da bir kadın için şu anlama gelir dediğim için, bundan öteye üçüncü bir cümlem de yoktur belki   soruşturmaya uğramış bir kadınım. Ben eğer başörtüsü meselesinde bunun kökeni konusunda, bunun günümüzde kadınlara, insanlara ne yaşattığı konusunda itirazımı dile getiremiyorsam, tartışamıyorsam! Ya Bahriye Üçok öldürüldü bu ülkede. "Başörtüsü Kuran emri, allah emri değildir" dediği için Bahriye Üçok öldürüldü. Bahriye Üçok'un öldürüldüğü bir ülkede kusura bakmasınlar, gitsinler kendi mücadelelerini versinler. Biz Bahriye üçok'un katillerini bulamamışız. Ondan sonra kadınlar suskunluğa mahkum edilmiş. Bir kadın başörtülü benim cehennemlik olduğumu düşünüyor, inancı gereği. Ha bunu söyleyebiliyor. Ama ben bu konuda kendi argümanı mı, kendi düşüncemi dile getiremiyorum. Niye yanlarında yer almamışız! Çok rica edeceğim, zaten arkalarında onları öne iten onca erkek vardı, bugün iktidarı paylaştıkları. Haa, birey olarak yanında olurum bakın, bu ayrı bir şey. Ayşe'nin başına türban konusunda bir şey  gelmişse ya da Fatma'nın, dururum yanında. Fadime Şahin sırf türbanlı ve azmendi şeyhiyle bir ilişkisi vardı diye linç edilirken, biz hatırlayın arkadaşlar beraberdik o sırada, dönüp, Atv Haber'de o habere bakmadık bile. Olayı sadce bir medya sirki olarak gördük ve gösterdik. Fadime Şahin'i biz linç etmedik. Ama, müsaade etsinler de , ben de gidip türbanlı kızların yanında başörtüsüne özgürlük diye bayrak sallamayayım. Nerede; Grup Yorum  o günlerde başörtülü kızlara destek için gidip, onların mücadelesi sırasında sokak konseri vermiş bir grup. Bugün grup yorum cezaevinde, ölüm orucunda, açlık grevinde. Hani nerede o başörtülü bacılar, çok rica ediyorum, gitseler ya cezaevinin önüne, bizi savunmuştunuz, şimdi sıra biz de deseler ya, hayır . Eşitlik burada da olmalı. Ben itiraz edemedim şeyin mücadelesini veremem. İtiraz edebileyim, tartışabileyim, benim nirengi noktam budur. Kişisel mağduriyetler ayrı, kişisel olarak savunurum ayrı.  

ÇİGDEM ANAD; Burada bunları ifade ediyorsun ama belki bunları yaygın olarak ifade edeceğin yer bulamıyorsun, mecra bulamıyorsun. Halk TV'de olmasa belki bunları da İfade edemeyecaksin. Şimdi düşünce, ifade özgürlüğü yok. Düşünce ifade özgürlüğü olmadığı gibi muhalif sesler halkı kin ve düşmanlığa sevk ediyor diye mahkum ediliyorlar, terörist olarak yaftalanıyorlar ,cezaevlerine gönderiyor bu kişiler. Bunlar içerisinde her gün sayısı artan gazeteciler de var. Şimdi sen özellikle her gün program yaptığın için dilini, ifadeni sürekli ayarlamak zorunda mutlaka hissediyorsun kendini. Bu ayarı nasıl veriyorsun? 

 AYŞENUR ASLAN; çok da değil ya. Ben aslında eskiden nasılsam, yani ben zaten ağır hakaret, ağır ifadeler gündelik yaşamımda da kullanmam. Yani ne bileyim , en kızıp, sinirlendiğim zamanlarda söylediğim, sesimin tonu yükselir ama söylediğim; Allah aşkına arkadaşlar yapmayın yapmayın. Allah aşkına arkadaşlar. Zaten ikinci bir kalıbım yoktur. Dolayısıyla o dili programda da yansıtmak da bir sakınca görmüyorum. İkincisi şu;  45 yılın sonrasında neyi,nasıl ifade edebileceğini ,anlatabileceğini zaten öğreniyorsun. 45 yıl şart değil işte. Sizler de çeyrek yüz yılı aşan isimlersiniz.  Bu konuda her ikiniz de bu dili nasıl kullanacağınızı biliyorsunuz. Burada amaç karşımızdakini dövmek, döverken kendi camiaamızda prim yapmak, Vay be bak nasıl da saydırdı demek değilse, olan biteni anlatmak ise o dil zaten kendi yolunu buluyor. Bulamayanlar bana sorarsan dertleri olan biteni anlatmaktan çok kendilerini gösterip de, Vay be işte filan abi, falan sunucu,falan tartışmacı saydırdı , bir de medya sitelerinde böyle alıntılar oluyor ya, verdi veriştirdi. Böyle olmayınca tutabiliyorsun. Benim tutamadığım tek bir şey var.  Gerçekten ikna olmuyorum, itiraz hakkımı sonuna kadar kullanıyorum. Şaşırmayı da bırakabilmiş değilim. Hala şaşırıyorum ve hep şaşıracağım.  

ÖZLEM GÜRSES; Çiğdem bu konu ile ilgili izin verirsen İki cümlede ben söyleyebilir miyim? 

ÇİGDEM ANAD;  iki cümle değil, daha fazla söyle, sana döneceğim. Burada sadece  bir itirazım olacak Ayşenur'a. Sadece hakaret de, iftira da bu isimler mahkum olmuyor. Bazı isimler de var ki ,şimdi burada tek tek isimlere girmek istemiyorum ama istersen de girebiliriz. Hakaret ve iftira etmediği için sadece ve sadece haber yaptığı için mahkum ediliyor.

AYŞENUR ASLAN; aaa tabii, tabii, kesinlikle haklısın. Yani ben orada belki hem kendimi, hem kurumu korumak adına biraz daha dikkatli olabilirim ama kanalı kapattırmamak için ama buna rağmen bir kulp bulup, RTÜK'ten ya da bir yerden de ceza yediğim oluyor. Olmuyor değil ama genel olarak başka bir resim çizmeye çalıştım. 

ÇİGDEM ANAD; yani, Hani Cumhuriyet davasının burada altını çizmek gerekiyor. Cumhuriyet davasında sadece haber yaptıkları için mahkum edildi Bu arkadaşlar. Hakaret ettikleri için değil, iftara ettikleri için değil ,sadece bir haber yüzünden mahkum edildiler. Değil mi? Bunu özellikle belirtmemiz gerekiyor. 

ÖZLEM GÜRSES; iki şey söylemek istiyorum. Birincisi işte özgür alanlar kaldı mı, kalmadı mı meselesi ile ilgili. Bu virüs  dönemlerinden geçerken aynı zamanda yeteneklilerle sıradanlarında bir çatışmasını izliyoruz gibi geliyor bana . Bir böyle rantçılar var yani kendilerini birilerinin yanına eklemlemiş, birilerinin kolunun kanadının altına girmiş, iki bir şey söylemiş, iki bir şey yapmış, bir aygıta dönüşmüş, belediyede bir kadro bulmuş. Yok efendim, bilmem nereden bir para almış  gibi bugüne kadar idare eden, rantçı tipler , bunları büyük ölçekli oldukları gibi yani müteahhitler falan gibi küçük minik ölçekli kendi küçük dünyasının rantını yiyen bir sürü meslektaşımız da var. Yani bu dönem galiba, İşte bu yeteneklilerle, vasatlar ya da sıradanlar arasındaki farkın daha da açılacağı bir dönem olacak ve yetenekli gazeteciler hapislerden , zindanlardan çıkabilirlerse eğer, sözlerini söylemenin illaki bir yolunu bulacaklar . Ya kitap yazacaklar, ya işte internette bir şey yapacaklar, ya sokaklara çıkıp bağırcaklar, bilmiyorum ama bir şekilde yolunu bulacaklar gibi geliyor. Dolayısıyla eninde sonunda gene iyi gazeteciler hem mesleğe geri dönecek, hem de bir şekilde kazanacak diye umuyorum. Ben yanlış mı hatırlıyorum? Benim hafızam beni yanıltıyor olabilir , ne olur siz de söyleyin. Muhalif  gazeteci diye bir şey var mıydı ya? Biz mesleğe başladığımızda gazetecilik zaten DeFacto tanımı gereği soru soran adam demek. İster iktidara, ister orada, ister bir iş dünyası temsilcisine ister bir sendikacıya neyse ne ama yani sorusunu soran ve sorusundan imtina etmeyen, geri durmayan adam değil miydi gazeteci?  Bu zaten defakto muhalif bir haldir yani, olup bitmekte olan her şeyle bir meselen var ki zaten ,bu mesleğe giriyorsun. Bir şeyleri değiştirmekle ilgili, iyi gitmeyen bir şeylerle ilgili bir kaygın, bir merakın, bir endişen var ki bu işe giriyorsun yoksa niye gazeteci olasın allah aşkına? Yani bu muhalif lafı bence kendilerinin birer aparatçıya  dönüştürdüğü gazetecilere yalaka denmesin diye bu arkadaşların ciddi şekilde uydurduğu bir laf oldu, yani muhalif gazeteci ne ya? İyi gazeteci var, kötü gazeteci var. Gazeteci orada da gazeteci, burada da gazeteci. Biz o arkadaşlara yalaka demeyelim , onların yalakalıkları ortaya çıkmasın diye  bize böyle bir laf yapıştırdılar muhalif diye. Hiç de kabul etmiyorum, gazeteci öyledir zaten, mesleğin gereği budur zaten, konularla ilgili sorunu da sorarsın, araştırmanı da yaparsın ,yorumunu da yaparsın. Bu ne ya? Böyle bir saçmalık yani siz hatırlıyor musun ya? Böyle bir şey var mıydı ya? 25 yıl önce 30 yıl önce. 

ÇİGDEM ANAD; Yani biz biz biz zaten gazeteciliği muhalif olmak olarak öğrendik. Hangi iktidar olursa olsun , hangi kesim, kurum olursa olsun biz sorgularız, biz sorarız. Biz açık ararız , zaten gazeteciliğin özü bu. 

ÖZLEM GÜRSES; ne güzel söyledin. Diyorlar ya hani; illa bir açık arıyorsunuz diye. Ne güzel söyledin; açık ararız diye.  

ÇİGDEM ANAD; Mesleğin tanımı bu zaten. Ben bunu her iktidar döneminde yaptım. Ayşenur bizden daha uzun süre yaptı. Gelen giden bütün iktidarları bütün kurumları biz hepsini sorguladık. Çünkü işimiz bu. Evet; " yargıç değilsiniz." Hayır, gazeteci bir yanıyla yargıç. Ama nasıl  yargıç? Karar vermiyor, sadece soru soruyor. Farkı bu. Ayşenur'un burada söyleyeceği çok şey vardır. Bu değil midir gazetecilik? 

AYŞENUR ASLAN; Valla aklıma ne geldi biliyor musun? Senin Ankara'da bu Susurluk skandalı sonrasındaki eylemler sırasında yaptığın bir, iki haber geldi. O sırada patron Dinç Bilgin, bütün patronlar gibi merkezi iktidara, Ankara'ya göbeğinden  bağlı ama biz bağlı değiliz gazeteci olarak ,Çiğdem hiç değil. Çigdem,öyle haberler yapardı ki ; yukarıdaki patron zıplardı bülten izlerken.  Ama biz sormazdık, biz bunu yapalım mı diye. Ertesi gün kızarlardı. Hatta seni bir ara atmak falan istediler.

ÇİGDEM ANAD; çook, çok 

AYŞENUR ASLAN; Sonra atmak yerine biraz kızağa çekildi Çigdem. Ama varlığını sürdürdü. Yani gazetecilikten biz onu anlardık.  Gazeteci patronuna da muhalifti. Sadece iktidardan falan söz etmiyoruz. zamanlardı. Patronun efendim banka işi var, petrol işi var, enerji işi var. Eeee bize ne! Ben kimim, gazeteciyim. Haa, sonra ama şu geldi. Ben bunu mesela Cnntürk'te bire bir cümleleriyle yaşadım. "Yahu biz burada Ankara'dan söz ediyorum,  beyefendiyle, Erdoğan kastediliyor, işte patron arasında Aydın Doğan kastediliyor, ilişkileri yumuşatmaya çalışırken biri çıkıyor, bir şey söylüyor, perişan oluyoruz. Yahu bir dakika, sen gazetecisin, senin görevin beyefendiyle patron arasında köprü olup, ilişkileri düzeltmek mi? Hayır onun için özel insanlar vardı eskiden, her yerde vardı. Patronun adamı gider, ilişkiyi düzeltir. Gazeteci düzeltmez. Gazeteci o beyefendiye de muhaliftir, patrona da muhaliftir. Ne yani? Hani sen Çigdem söyleyeceklerin vardır deyince , aklıma deminden beri gelen oydu. Ama nasıl bir kriz yaşamıştık. " Atın bu Çigdem Anad'ııı, koyun kapının önüne" diye. O zaman Çigdem'i birkaç hafta ekrandan uzaklaştırmıştık.

ÇİGDEM ANAD; Bu çok önemliydi. Yöneticin sana sahip çıkıyordu, sen yöneticine itiraz edebiliyordun, yönetici senin için patronla mücadele ediyordu. Sonuçta galebe çalan yine haberciler oluyordu. Yöneticiler bunun arkasında durabiliyordu.Tabii bu anılarımıza girersek çok anlatacağımız şey var. 

ÖZLEM GÜRSES ; Bir şey söyleyeceğim. Oğlumla birlikte "The Post " u seyretmeye gittik. Sanıyorum ya geçen seneydi ya bir önceki sene. Watergate skandalını yayınlayıp yayınlamamak ile ilgili genel yayın yönetmeni ve patron arasındaki gerçek hikayenin anlatıldığı o film. Uzay'la birlikte seyrettik. Uzay o zaman 16 yaşındaydı, çıktık filmden. Uzaya dedim ki; sen dedim, bu gazetenin patronu olsan, pardon Genel Yayın Yönetmeni olsan, bu haberi yayınlar mıydın, yayınlamaz mıydın? Yani öyle bir haber geliyor ki sana, kamuoyunu yakından ilgilendiren ve bilmeleri gereken, onların yararına olan, bilmeleri gereken bir skandal haber var, belgesi ile her şeyiyle önüne gelmiş. Patronun diyor ki; "yayınlama" ama sen Genel Yayın Yönetmenisin  "yayınlar mıydın?"  iki şeye bakardım dedi. Neymiş o dedim. Bir hukuk sistemi nasıl , yani yayınlarsam başıma ne gelebilir yani adalet var mı, bununla ilgili işte yasal kovuşturmalarda nasıl ilerlenecek önce buna bakardım dedi. Diyelim ki dedim; hukuk sistemi çok güçlü ve özgürlüğünü savunan bir yapısı var, oradan yürüyebilirsin. Bir şeye daha bakardım dedi. Pardon hukuk sistemi çok kötü, yayınladığın an başın derde girecek ama yine de önünde müthiş bir haber var ve yayınlamak istiyorsun. Bir şey daha bakardım dedi. Neymiş o dedim. Topluma bakardım dedi. Toplum ifade özgürlüğü ve gazetecilik konusunda ne düşünüyor? Ben bunları onun yararına yayınladığımda bize sahip çıkarlar mı, gazetemize, bize, gazeteciye sahip çıkarlar mı diye bakardım dedi 16 yaşında bir çocuk.